Η συνέντευξη του Αρχιεπισκόπου Βολοκολάμσκ κ. Ιλαρίωνα έχει ως εξής:
Ερώτηση 1: Σεβασμιώτατε, αναλαμβάνοντας τη διεύθυνση του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας, ποιες θεωρείτε ως προτεραιότητές σας;Αρχιεπ. Ιλαρίωνας: Πρώτιστη σημασία στη δραστηριότητα του Τμήματος, του οποίου προΐσταμαι, έχει η φροντίδα για τη διατήρηση της εκκλησιαστικής ενότητας, τόσο στα όρια του κανονικού πεδίου της Εκκλησίας μας, όσο και σε ολόκληρο τον ορθόδοξο κόσμο.
Είναι σημαντικό για τη Ρωσική Εκκλησία και το γεγονός, ώστε από κοινού με τις άλλες τοπικές Ορθόδοξες Εκκλησίες να μαρτυρούμε τις αξίες της Ορθοδοξίας στο διάλογο με τις άλλες θρησκείες και το κοσμικό μέρος του κόσμου.
Η Ρωσική Εκκλησία διαθέτει μεγάλο πνευματικό και ηθικό κύρος όχι μόνο στη ρωσική κοινωνία, αλλά και στη διεθνή σκηνή.
Σήμερα η φωνή της ακούγεται για τα πλέον ποικίλα προβλήματα: του πολέμου και της ειρήνης, των δικαιωμάτων, των ελευθεριών και της ηθικής ευθύνης του ανθρώπου, της οικολογίας και της βιοηθικής, του πλούτου και της φτώχειας, καθώς και για άλλα ζητήματα της κοινωνικής ανάπτυξης.
Η υψηλή θέση της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας της επιτρέπει να υπερασπίζεται τις δικές της θέσεις σε πολλά διεθνή πεδία, να αποδεικνύει, ειδικότερα τη σημασία της θρησκευτικής παραμέτρου στην ανθρώπινη ύπαρξη.
Ελπίζω ότι με τη βοήθεια του Θεού θα συνεχίσουμε να συμβάλλουμε στην ανάπτυξη αυτών και άλλων κατευθύνσεων της αποστολής μας.
Ερώτηση 2: Πώς θα μπορούσατε να χαρακτηρίσετε τις σχέσεις μεταξύ των Ορθοδόξων Εκκλησιών ενόψει της συνάντησης των Τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών, και ειδικότερα μεταξύ της Κωνσταντινούπολης και της Μόσχας μετά τις διαφωνίες των τελευταίων ετών;
Αρχιεπ. Ιλαρίωνας: Συναντώντας τακτικά τους Προκαθημένους και τους εκπροσώπους των Τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών, στρέφω την προσοχή μου στο ότι σήμερα ο ορθόδοξος κόσμος όλο και περισσότερο αισθάνεται την αναγκαιότητα ενεργοποίησης της συνεργασίας μεταξύ των Εκκλησιών.
Σημαντικό βήμα στο δρόμο προς αυτόν τον σκοπό απετέλεσε η συνάντηση των επικεφαλής και εκπροσώπων των Ορθοδόξων Εκκλησιών, που έλαβε χώρα πέρυσι στην Κωνσταντινούπολη.
Κατά τη διάρκειά της, διαμορφώθηκε μια ενιαία ορθόδοξη θέση για πολλά προβλήματα της σύγχρονης εποχής.
Ελήφθη, η σημαντική για όλη την Ορθοδοξία απόφαση για επανέναρξη της διαδικασίας προετοιμασίας της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου, και τώρα ετοιμαζόμαστε για τη διεξαγωγή της 4ης Πανορθόδοξης Προσυνοδικής Συνέλευσης, η οποία είναι αφιερωμένη στο επίκαιρο για πολλές Εκκλησίες πρόβλημα της ορθόδοξης διασποράς.
Όλα αυτά έγιναν σε μεγάλο βαθμό, δυνατά χάρη στη συνεργασία των Πατριαρχείων Κωνσταντινουπόλεως και Μόσχα και των Προκαθημένων τους.
Οι σχέσεις των δύο Εκκλησιών χαρακτηρίζονται περίφημα και από το γεγονός ότι μετά την εκδημία του Αγιωτάτου Πατριάρχου Αλεξίου, ο Προκαθήμενος της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως ήρθε αυτοπροσώπως στη Μόσχα ώστε να αποχαιρετίσει τον μακαριστό αδελφό, ενώ κατά την ενθρόνιση του Αγιωτάτου Πατριάρχου Μόσχας και Πασών των Ρωσιών Κυρίλλου έφθασε από την Κωνσταντινούπολη υψηλόβαθμη αντιπροσωπεία, η οποία μετέφερε τα συγχαρητήρια του Αγιωτάτου Πατριάρχου Βαρθολομαίου.Είναι σημαντικό ότι και οι δύο Εκκλησίες μας έχουν τη διάθεση για αδελφική συνεργασία, και ελπίζω ότι αυτό θα μας βοηθήσει να υπερβούμε τις υπάρχουσες διαφωνίες και να εδραιώσουμε την πανορθόδοξη ενότητα.
Ερώτηση 3: Πώς εξηγείτε την τόσο συχνή εμφάνιση διαφωνιών μεταξύ των ορθοδόξων Εκκλησιών και των κατηγοριών για εθνικισμό, πανσλαβισμό και το δόγμα της «τρίτης Ρώμης» κλπ;
Αρχιεπ. Ιλαρίωνας: Για το γεγονός ότι στην Εκκλησία θα υπάρχουν διαφωνίες προειδοποιούσε ακόμη ο απόστολος Παύλος.
Αυτό που παρατηρούμε κατά καιρούς στις διεκκλησιαστικές σχέσεις, δεν είναι τίποτε άλλο από την εκπλήρωση αυτών των λόγων.
Οι Τοπικές Ορθόδοξες Εκκλησίες είναι μια μεγάλη οικογένεια. Όπως και σε κάθε οικογένεια καμιά φορά εμφανίζεται στο εσωτερικό της η διαφορετική σκέψη. Παρ’ όλ’ αυτά αυτές οι διαφωνίες δεν πρέπει να καταστρέφουν την επιδίωξη της ενότητας. Κατά το λόγο του Σωτήρα μας Ιησού Χριστού: «Ας είναι τα πάντα ενωμένα» (Ιω. 17. 21).
Τα αμφισβητούμενα ζητήματα πρέπει να επιλύονται διά του διαλόγου, σε πνεύμα ειρήνης και αγάπης.
Μόνο σε αυτήν την περίπτωση θα μπορέσουμε, με αξιοπρέπεια να φέρουμε στον κόσμο την ευαγγελική μαρτυρία.
Αξίζει να σημειώσουμε ότι η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία ποτέ δεν διεκδίκησε την ηγεμονία στον ορθόδοξο κόσμο, αν και συχνά πρόσφερε βοήθεια στα αδέρφια της σε άλλες χώρες, γι’ αυτό και οι κατηγορίες, που αναφέρατε, προς την Εκκλησία μας δεν έχουν καμιά ιστορική θεμελίωση.
Ερώτηση 4: Πώς αποτιμάτε το σημερινό εκκλησιαστικό ζήτημα στην Ουκρανία; Ποιος κατά την άποψη της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας έχει το δικαίωμα να παραχωρήσει το αυτοκέφαλο;
Αρχιεπ. Ιλαρίωνας: Η θέση της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας σχετικά με τον τρόπο ανακήρυξης του αυτοκέφαλου, παρουσιάστηκε επισήμως κατά τη διάρκεια των εργασιών της διορθόδοξης επιτροπής προετοιμασίας της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου.
Αυτή στηρίζεται στη γνωστή αποστολική αρχή: «Δίχως καμιά αντίρρηση η μικρότερη (σ.τ.μ. Εκκλησία) ευλογείται από τη μεγαλύτερη» (προς Εβρ. 7. 7). Αυτό σημαίνει ότι το αυτοκέφαλο σε τμήμα μιας Τοπικής Εκκλησίας μπορεί να δώσει μόνο το ανώτατο όργανο διακυβέρνησης αυτής της Εκκλησίας.
Εάν μιλάμε για την Ουκρανία, τότε αυτό το όργανο είναι η Ιερά Σύνοδος της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Η δώρηση του αυτοκέφαλου από τη Μητέρα- Εκκλησία πρέπει να συνοδεύεται με την αναγνώριση της πράξης αυτής από όλες τις Τοπικές Ορθόδοξες Εκκλησίες.
Σημαντική προϋπόθεση για την παραχώρηση αυτοδιάθετου, αποτελεί η επιθυμία του συνόλου των πιστών της Εκκλησίας-Θυγατέρας να αποκτήσουν αυτό το καθεστώς. Σήμερα, στην Ουκρανία την ιδέα του αυτοκέφαλου προωθεί ενεργά από ορισμένες πολιτικές δυνάμεις εθνικιστικού χαρακτήρα, ωστόσο το μεγαλύτερο μέρος της Επισκοπής, του κλήρου και του λαού της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας δεν επιθυμεί αλλαγές στο σημερινό της καθεστώς.
Αυτοί, όπως και οι πιστοί στη Ρωσία, τιμούν τη διατήρηση της ενότητας του Αγίου Ρως, εκείνου του κοινού πνευματικού και πολιτιστικού πεδίου, το οποίο γεννήθηκε ως συνέπεια της ιστορικής επιλογής του αγίου ισαποστόλου πρίγκιπα Βλαδίμηρου του Κιέβου.
Ερώτηση 5: Μετά τον περσινό πόλεμο στη Ν. Οσσετία πώς εξελίσσεται το οσετίνικο εκκλησιαστικό ζήτημα και οι σχέσεις μεταξύ των Εκκλησιών Ρωσίας και Γεωργίας;
Αρχιεπ. Ιλαρίωνας: Όταν κατά τη διάρκεια των εχθροπραξιών, που ξεκίνησαν στον Καύκασο γκρεμίστηκαν οι γέφυρες εμπιστοσύνης μεταξύ των λαών Γεωργίας και Ρωσίας, η Εκκλησία μας πρώτα απ’ όλα έπρεπε να εκπληρώσει το βασικό της καθήκον: να καλέσει σε ειρήνη και να κάνει παν το δυνατό για την αποκατάσταση της καλής γειτονίας μεταξύ Ρώσων, Οσετών, Γεωργιανών και όλους τους λαούς αυτής της δύσκολης περιοχής.
Επί αιώνες ζούσαμε σε συμφωνία, ακολουθώντας την ενιαία ορθόδοξη πίστη και οι σημερινές δυσκολίες στις σχέσεις Ρωσίας και Γεωργίας, όσο οξείς και αν είναι, έχουν αναμφίβολα προσωρινό χαρακτήρα.
Η ορθόδοξη Εκκλησία πρέπει να θέσει στο θεμέλιο των μελλοντικών σχέσεων μεταξύ των χωρών μας τη συμβολή της αγάπης και της ειρήνης, αφήνοντας εκτός εκκλησιαστικής συνείδησης τον εθνικισμό και τη βία που αυτός γεννά.
Καταβάλαμε και θα συνεχίσουμε και στο εξής να καταβάλουμε προσπάθειες ώστε ενώπιον όλου του κόσμου, με ακόμη μεγαλύτερη δύναμη από οποτεδήποτε στο παρελθόν, από κοινού με τη Γεωργιανή Εκκλησία να μαρτυρήσουμε το ακλόνητο των δεσμών των αδελφικών σχέσεων των ορθοδόξων χριστιανών της Ρωσίας και της Γεωργίας.
Σε ό,τι αφορά τους ορθόδοξους αδελφούς μας στη Ν. Οσσετία, το ζήτημα της διευθέτησης της θέσης τους θα επιλυθεί στη βάση των κανόνων της Ορθόδοξης Εκκλησίας και απαιτεί υπομονετικό και συνετό διάλογο, μέσω του οποίου και μόνο είναι δυνατό να επιλυθεί.
Ερώτηση 6: Πώς εξηγείτε το τεράστιο ενδιαφέρον, που εκδηλώνεται τον τελευταίο καιρό στη Ρωσία προς τις αγιότητες της ελληνικής Εκκλησίας και ειδικότερα στα άγια λείψανα από την Ελλάδα;
Αρχιεπ. Ιλαρίωνας: Οι προσκυνηματικές επισκέψεις είναι σημαντικό μέρος της εκκλησιαστικής ζωής. Από την αρχή της ύπαρξης της Εκκλησίας του Χριστού οι πιστοί επεδίωκαν να προσκυνήσουν τους τόπους, που συνδέθηκαν με τη ζωή και τα επιτεύγματα του Κυρίου και της Αειπαρθένου μητέρας του και αργότερα και των Αγίων μαρτύρων.
Η Ελλάδα είναι γεμάτη από διάφορα ιερά, ειδικότερα από λείψανα πολλών γνωστών Αγίων, που λατρεύονται ευρέως και στη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία.
Τα τελευταία χρόνια, εμφανίστηκε η δυνατότητα να τα μεταφέρουμε προσωρινά στη Ρωσία.
Είναι φυσικό ότι όταν μεταφέρονται τα λείψανα, για παράδειγμα του αποστόλου Ανδρέα του Πρωτοκλήτου, του μεγαλομάρτυρα Γεωργίου του Τροπαιοφόρου και Αγίου Σπυρίδωνα του Τριμυθούντος, τότε οι άνθρωποι προσπαθούν να μην παραλείψουν την σπάνια δυνατότητά τους να προσκυνήσουν ιερά, τόσο ακριβά στην καρδιά κάθε ορθόδοξου χριστιανού.
Το ίδιο μπορούμε να πούμε και για τα δικά μας ιερά, που μεταφέρονται στην Ελλάδα.
Όλοι θυμόμαστε με ποιον αναγεννητικό ενθουσιασμό υποδέχθηκαν πρόσφατα οι Έλληνες τα λείψανα του οσίου Σεραφείμ του Σαρώφ.
Στις κοινές προσευχές ενώπιον των κοινών ιερών συνειδητοποιούμε ολοκάθαρα ότι είμαστε τέκνα της Ενιαίας Συνοδικής Αποστολικής Εκκλησίας και γι’ αυτό αδέλφια, με τη γνήσια σημασία του όρου.
Ερώτηση 7: Τί θα θέλατε να ευχηθείτε στα ομόδοξα αδέλφια σας στην Ελλάδα και την Κύπρο;
Αρχιεπ. Ιλαρίωνας: Η ορθόδοξη πίστη, με την οποία όλοι μας έχουμε διαπαιδαγωγηθεί πρέπει να μας οδηγεί στην ενότητα του ενός με τον άλλον.
Από κοινού μας είναι πιο εύκολο να υπερβούμε όλες τις δυσκολίες και δοκιμασίες, που συναντάμε στο δρόμο της ζωής μας.
Με μεγάλη αγάπη και σεβασμό αντιμετωπίζω προσωπικά την ελληνική Ορθοδοξία, τη μέγιστη πατερική παράδοση.
Εύχομαι στα αδέλφια μου στην Ελλάδα και την Κύπρο σοφία, αντοχή και υπομονή, ώστε να τη διατηρήσουν ζωντανή και γόνιμη.
Romfea.gr