Τότε, το 1986, στο κινηματοθέατρο της Μόσχας «Ρωσία»,προβαλλόταν το μοναδικό αντίγραφο της ταινίας του Juris Podnieks «Είναι εύκολο να είσαι νέος;». Για πρώτη φορά στην ιστορία του ντοκιμαντέρ στο ταμείο εισιτηρίων του κινηματογράφου δημιουργήθηκε ουρά χιλιομέτρου. Το όνομα της ταινίας γρήγορα και για πολύ καιρο μπήκε στη χρήση του Τύπου της Περιστρόικα. Όπως γράφουν ο Dmitry Sudakov και ο Oleg Yasakov, « η ταινία του Λετονού σκηνοθέτη του ντοκιμαντέρ Juris Podnieks« Είναι εύκολο να είσαι νέος;» δημιουργεί την εντύπωση μιας βόμβας που ανατινάχτηκε στο σωστό χρόνο και στο σωστό μέρος ...Ο Podnieks, συνοδεύοντας τους θεατές στον άγνωστο, μέχρι τότε, marginal κόσμο της υποκουλτούρας της νεολαίας, δεν περιορίζεται από το πάντα επίκαιρο θέμα «πατέρες και παιδιά», αλλά με μεγάλη ακρίβεια χτυπάει στα γάγγλια του ήδη διαταραγμένου αυτοκρατορικού υποσυνείδητου - χονδρική υποκρισία, το Αφγανιστάν, η ναρκομανία, το Τσερνομπίλ, η κατάρρευση των ιδανικών, και ούτω καθεξής. «Ρωσία, πού τρέχεις;!» - αυτό το ευανάγνωστο subtext ενεργά προκαλεί το κοινό και φυσικά δημιουργεί μια συζητητική θύελλα που με θαυμαστό τρόπο μετατρέπει την μιάμισης ώρας σάγκα σε μια απ’τις σημαντικότερες επιτυχίες του κινηματογράφου της περιστρόϊκας». (Http: / / www.russiancinema.ru/template.php?dept_id=3&e_dept_id=5&e_chrdept_id=2&chr_year=1987&e_chr_id=82)
Η σημερινή ταινία «Είναι εύκολο να είσαι νέος - 2011» παράχθηκε ακριβώς με εκείνη τη γενιά για την τύχη της οποίας συλλογιζόταν ο Podnieks. Ο σκηνοθέτης Ντέιβιντ Roitberg και ο σεναριογράφος GregoryShugaev– αφού έγιναν γονείς εφήβων – επίσης αναρωτήθηκαν με την ίδια ερώτηση. «Έχουμε παιδιά. Μεγάλα. Και φοβόμαστε γι αυτά... Ψάχνουμε, και δεν ξέρουμε τι να κάνουμε. Για να είμαι ειλικρινής, θέλω να πάρω ένα τούβλο και με όλες μου τις δυνάμεις να χτυπήσω. Αλλά και αυτό δεν βοηθά. Μένει μόνο να προσευχόμαστε στο Θεό ... Θελήσαμε να καταλάβουμε», - εξήγησε στην πύλη Bogoslov.ru την πρωταρχική αιτία της δημιουργίας της ταινίας ο Γ. Shugaev.
Η πλοκή της ταινίας είναι απλή. Μπροστά μας ανοίγονται 18 ιστορίες, 18 ήρωες. Όλοι είναι διαφορετικοί - και στον τομέα εκπαίδευσης, και σε κοινωνικό επίπεδο, και σε πολιτικές απόψεις, ο κάθενας απ’αυτούς έχει την δική του κοσμοθεωρία, την εμπειρία του: να μια επιτυχημένη ραδιοφωνική δημοσιογράφος, Αλμπίνα, και μετά σ’ένα επεισόδιο είναι ένας ορφανός Λέων, που ονειρεύεται να γίνει σχεδιαστής μόδας. Η αριστούχος μαθήτρια Άννα, είναι πολύ λυπημένη και απομονωμένη, η Βασιλίνα είναι λεσβία η οποία όμως γέννησε παιδί με παραδοσιακό τρόπο και ονειρεύεται να γίνει τραγουδίστρια. Οι θεατές βλέπουν τη «φίλη» της, η οποία εξασφαλίζει τη μη παραδοσιακή οικογένεια και το παιδί. Η κόρη της Βασιλίνας μοιάζει πολύ με αγόρι - με μαλλιά κομμένα πληρώματος, με το αγορίστικο κοστούμι. Να ο Sasha και ο Timur,που συνθέτουν ραπ, να ο φοιτητής του σεμιναρίου Σέργιος, να ο Ηλίας, ο οποίος σκότωσε έναν άνθρωπο: «Ήπιαμε, πήγαμε να υπερασπίσουμε μια γνωστή. Και λίγο το παρακάναμε, ο άνθρωπος έχασε τη ζωή του»- λέει.
Κάποιος από τους ήρωες λέει απλώς την ιστορία της ζωής του, για τα μελλοντικά του σχέδια. Και κάποιος φιλοσοφεί, συλλογίζεται: «Ο σκοπός της ζωής είναι να απολαύσεις. Είμαι ένα εγωιστικό άτομο. Πολύ εγωκεντρικός. Αλλά χαίρομαι, όταν μοιράζω την ευτυχία μου με άλλους»- λέει ο Βάνια που ασχολείται με ανασυγκρότηση. Η θεωρία του Μεγάλου Εγωισμού φαίνεται στο Βάνια απόλυτα κανονική, φυσική και η μόνη δυνατή. Στο ερώτημα: «Πώς και ο Ματρόσωφ που έσπευσε στην πολεμίστρα, ήταν εγωιστής;» - ο νεαρός ήσυχα και με ένα χαμόγελο λέει: «Λοιπόν, σε γενικές γραμμές, ναι, έσπευσε στην πολεμίστρα να φέρει σ’άλλους ευτυχία. Και σ’αυτό ήταν ο εγωισμός του. Αφού ο εγωισμός είναι η ικανοποίηση των αναγκών μας».
Σύμφωνα με τους σκηνοθέτες, ακριβώς ο Βάνια εκφράζει πλέον πλήρως τη θέση της νεολαίας: «Είναι ένας ειλικρινής άνθρωπος και δεν ντρέπεται για τον εγωισμό του. Επιπλέον, πιστεύει ότι ο εγωισμός είναι η κύρια ηθική αξιοπρέπεια του ανθρώπου. Είναι μια σημερινή τάση. Και μιλάει ειλικρινά γι 'αυτό».
Περίπου για το ίδιο πράγμα λέει και ο Ζένια, κριτής των ηλεκτρονικών παιχνιδιών: «Το νόημα της ζωής είναι στην ευτυχία. Σημαντικό για μένα, είναι να είμαι ευτυχής. Και οι γονείς μου και η φίλη μου να είναι ευτυχισμένοι. Πρέπει, βεβαίως, και να χαρίσεις την ευτυχία, αλλά σ’ εκείνους που την αξίζουν. - Και την απόφαση ποιος αξίζει και ποιος όχι, θα την πάρεις εσύ; - Φυσικά, αφού είναι η δική μου ευτυχία».
Εξίσου τρομακτικός φαίνεται ο σκίνχεντ Ιβάν και ο αντιφασίστας Oleg - και στη μια και στην άλλη περίπτωση, παράλληλα με την διήγηση, περνούν τα πλάνα του δημοσιογραφικού χρονικού – βηματισμένα και φωναγμένα αλητόπαιδα. Τα συνθήματα είναι διαφορετικά, αλλά το συναίσθημα και η διάθεση είναι μία. << μπορεί να μας ενώσει μόνο ένα η εθνική πίστη, δεν είσαι δούλος του Θεού, είσαι ένας απόγονος των θεών. Είσαι κύριος της ζωής! Εμείς λατρεύουμε τη φύση, τις δυνάμεις του σύμπαντος, πιστεύουμε στη μετενσάρκωση.Οι Ρως επέζησαν μετά τη βάπτιση, όχι εξαιτίας του Χριστιανισμού, αλλά ενάντιά του», - λέει ο Ιβάν. «Σε κοινωνικό επίπεδο, η κοινωνία πρέπει να επιστρέφει στο αρχικό, εκεί όπου οι αρχικές τιμές θριαμβεύουν. Και το καλό πρέπει να έχει γροθιές, για αυτό μπορούμε να αντιδράσουμε με δύναμη », - λέει ο Oleg.
Ακριβώς μ’αυτούς – με το φασίστα και τον αντιφασίστα – η ομάδα γυρίσματος της ταινίας είχε τις πιο πολλές δυσκολίες κατά την εργασία. Και όχι επειδή κρύβονταν από τη φωτογραφική μηχανή και δεν ήθελαν να απαντήσουν σε ερωτήσεις, όχι, αλλά γιατί «εκεί πολύ μυρίζει από τον υπόκοσμο: έχουν μια βαθιά, υποχθόνια, σατανική ιδέα, παρατηρήστε, και οι δύο είναι ειδωλολάτρες, είναι η ίδια δύναμη. Ανταγωνίζονται μεταξύ τους, αλλά όταν τους είδαμε καταλάβαμε ότι αυτό είναι το ίδιο πράγμα»- είπε, απαντώντας σε ερωτήσεις μετά την προβολή της ταινίας, ο σεναριογράφος.
Ο Maxim, που έχασε τα πόδια του κατά τη διάρκεια του πολέμου της Τσετσενίας, φαίνεται μεγαλύτερος από όλους τους άλλους σε δέκα χρόνια. Ο πόνος που βίωσε έγινε ο καλύτερος δάσκαλος. Αλλά δεν θέλει να μένει στη Ρωσία, ονειρεύεται να μεταναστεύσει στον Καναδά ή στη Γερμανία.
Παρόλη την ποικιλία των χαρακτήρων, τους ενώνει ένα πράγμα - ένα είδος επιτήδευσης, όπως είπε ο ίδιος ο δημιουργός της ταινίας: «Όχι κυνικότητα, αλλά μια κούραση και πολλή πείρα».
Κατά τη διάρκεια της ταινίας στην οθόνη εμφανίζονται σύντομες «παρατηρήσεις» - στοιχεία από την έκθεση της Στατιστικής Υπηρεσίας της Ρωσίας και της UNESCO: «Στη Ρωσία 5 εκατομμύρια παιδιά είναι άστεγα»,«Ένας νεαρός ξοδεύει για επικοινωνία, κατά μέσον όρο, 1 λεπτό για κάθε μέλος της οικογένειας», κλπ. Επιπλέον, η θέση των δημιουργών δεν είναι σαφής και δεν δηλώνεται ξεκάθαρα: «Εμείς σκόπιμα φύγαμε από την κήρυξη της θέσης μας. Αλλά υπάρχει. Εάν την ορίσουμε με λέξεις, τότε θα είναι η εξής: Ανησυχούμε και προσπαθούμε να μεταφέρουμε στο κοινό το γεγονός ότι οι περισσότεροι νέοι άνθρωποι σήμερα είναι πρόθυμοι να ξεπεράσουν όλες τις 10 εντολές για την επίτευξη των στόχων τους », - δήλωσε ο Gregory Shugaev.
Φυσικά,δεν αντανακλώνται όλες οι υποκουλτούρες και κινήματα της νεολαίας στην ταινία. Αρχικά, η λίστα των πιθανών χαρακτήρων αποτελούνταν από 60 θέσεις. Αλλά στη συνεχεία, οι δημιουργοί επέλεξαν αυτούς τους ήρωες τους οποίους βλέπει ο θεατής - ως πιο σημαντικούς και αντιπροσωπευτικούς. Και η ταινία δεν είναι μια ανάλυση, αλλά μάλλον ένα υλικό για προβληματισμό. Για το τί υπάρχει και τί να κάνουμε.
Με όλη την οξύτητα του θέματος και την ασάφεια των χαρακτήρων, η ταινία έγινε αρκετά αγνά και επιμελημένα, πράγμα για το οποίο μπορούμε ιδιαίτερα να ευχαριστήσουμε τους δημιουργούς της: στην οθόνη δεν υπάρχουν έφηβοι που κολυμπούν στο λάσπη, κατακαπνισμένοι και μεθυσμένοι, συμπλοκές και μισόγυμνα κορίτσια. Κατά τη διάρκεια της ταινίας δεν σαστίζεις από την πτώση των σωμάτων απο κάπου ή τον πυροβολισμό που τόσο αρέσει να δείχνουν τα σύγχρονα ΜΜΕ και οι κινηματογραφιστές: «Η κριτική εναντίον μας ήταν στο γεγονός ότι δεν δείξαμε τίποτα. Οι φίλοι μας μας είπαν - και τί ιδιαίτερο τραβήξατε; Όλα είναι ωραία παιδιά. Οι ενήλικες δεν βλέπουν καν το πρόβλημα ... »- παρατηρεί ο Γ. Shugaev. Και σ 'αυτό υπάρχει η άλλη πλευρά του προβλήματος.
Η επίσημη προβολή της ταινίας θα πραγματοποιηθεί στις 25 του Αυγούστου, στα πλαίσια του Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Μόσχας. Ίσως αυτό το έργο θα συνεχιστεί και στην τηλεόραση.
Όπως είπε μετά την προβολή της ταινίας ο Αντιπρύτανης για το επιστημονικό και θεολογικό έργο, π. Παύλος Βελικάνωφ, «είναι βαθύτατα σημαντικό το γεγονός ότι η πρώτη προβολή πραγματοποιήθηκε στη Θεολογική Ακαδημία, γιατί καθίσταται σαφές ότι δεν προετοιμάζουμε τους φοιτητές μας να επικοινωνούν με αυτούς τους ανθρώπους. Η ταινία συγκινεί πολύ, είναι μια κραυγή απελπισίας. Ο πραγματικός πόνος κρύβεται κάτω από αυτά τα χαμογελαστά πρόσωπα. Είναι προφανές ότι οι άνθρωποι ψευδολογούν. Και αυτό είναι ένα ψέμα που πηγαίνει πέρα από το μπορεί να φανταστεί κανείς, είναι ένα ψέμα, όχι μόνο στους άλλους, αλλά, πάνω από όλα, στον εαυτό τους. Τσιμπήστε εμένα - να το κύριο μήνυμα αυτής της ταινίας. Και στο τέλος πρέπει να είναι κάδρο - μια φράση σε μαύρο φόντο: «ναὶ ἔρχου, Κύριε Ἰησοῦ» (Αποκ. 22,12-20)»...